Không chỉ lợi nhuận giảm sút và mới chỉ đạt 24% kế hoạch năm, điều đáng lo ngại với Coteccons là các khoản phải thu đang rất lớn. Đây cũng là tình trạng chung của nhiều doanh nghiệp trong ngành xây dựng. Nếu thị trường bất động sản đóng băng, thậm chí chỉ cần gặp khó khăn thì các doanh nghiệp trong ngành này chắc chắn sẽ đối mặt với rất nhiều rủi ro.
Khoản phải thu lớn
Trên báo cáo tài chính hợp nhất của Coteccons kết thúc quý 2-2019, khoản phải thu ngắn hạn lên tới 8.000 tỉ đồng, trong đó dự phòng khoản nợ khó đòi lên tới 209 tỉ đồng. So với đầu năm thì khoản phải thu của CTD đã giảm hơn 1.200 tỉ đồng. Vòng quay khoản phải thu của CTD gần năm tháng, tương đương với 2,5 lần.
So với nhiều doanh nghiệp xây dựng khác thì vòng quay khoản phải của CTD được xem là khá khả quan. Chẳng hạn, Công ty cổ phần Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (HBC) khoản phải thu ngắn hạn lớn hơn ba lần vốn chủ sở hữu và vòng quay khoản phải thu lên đến gần một năm. Dù vậy, rủi ro các khoản phải thu của CTD cũng là một điều rất đáng chú ý.
Trên thực tế, với các doanh nghiệp trong ngành xây dựng, một trong những rủi ro lớn nhất chính là thu hồi công nợ. Nhiều công ty trong ngành xây dựng dù đạt được kết quả kinh doanh khả quan, tỉ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) luôn duy trì ở mức khá cao nhưng cổ phiếu thường bị nhà đầu tư đánh giá thấp.
Cổ phiếu HBC của Xây dựng Hòa Bình là một ví dụ điển hình. So với với mức giá đỉnh điểm đạt được vào giữa năm 2017 thì giá cổ phiếu HBC hiện nay đã giảm gần 70% và đang giao dịch quanh mức 14.000 đồng/CP, tương đương giá trị sổ sách. Một trong những nguyên nhân khiến cho nhà đầu tư không thích cổ phiếu này là khoản phải thu quá lớn và đầy rủi ro
Trở lại với trường hợp của CTD, theo thuyết minh báo cáo tài chính của công ty thì khoản phải thu ngắn hạn do khách hàng chưa trả tiền lên đến 6.960 tỉ đồng. Trong đó, riêng khoản phải thu từ Công ty TNHH đầu tư bất động sản Ngôi Sao Việt lên tới 788 tỉ đồng. Được biết, công ty này là một trong những công ty thuộc Tập đoàn Tân Hoàng Minh. Cuối năm 2018, Ngôi Sao Việt bị khách hàng mua chung cư cao cấp D’Capitale tố “treo đầu dê bán thịt chó”.
Ngoài ra, CTD còn có khoản phải thu ngắn hạn trị giá 6.171 tỉ đồng không được thuyết minh một cách rõ ràng. Được biết, khách hàng lớn nhất của CTD hiện nay là Vingroup, Sungroup, Trường Hải, Hòa Phát, Tân Hoàng Minh… Do đó, có lẽ những khoản nợ khổng lồ của CTD cũng đến từ những tập đoàn lớn này.
Trong các hợp đồng ký kết giữa doanh nghiệp thi công xây dựng với chủ đầu tư, thanh toán thường theo tiến độ thực hiện công việc. Do đó, phần hoạch toán doanh thu của doanh nghiệp xây dựng thường tương ứng với tiến độ thi công. Khi công việc xây dựng đủ điều kiện ghi nhận doanh thu thì chủ đầu tư cũng thường phải thanh toán cho nhà thầu. Do đó, khi khoản phải thu lớn và tăng nhanh hơn doanh thu là biểu hiện cho thấy các chủ đầu tư có thể đang thanh toán chậm hơn so với tiến độ các công việc thực tế thực hiện.
Như vậy, việc vòng quay khoản phải thu giảm, giá trị khoản phải thu tăng là dấu hiệu cho thấy ngành bất động sản đang dần trở nên khó khăn.
Những cảnh báo đối với ngành xây dựng và bất động sản
Cái tên của Hòa Bình, Coteccons xuất hiện dày đặc trong các công trình xây dựng tại các đô thị lớn, khu nghỉ dưỡng, khu công nghiệp ở Việt Nam. Đáng lẽ đây là bằng chứng vững chắc cho thấy sự phát triển khả quan của ngành này. Tuy nhiên, thực tế đang cho thấy một số dấu hiệu rủi ro cho ngành này. Sự lao dốc của cổ phiếu ngành xây dựng trong thời gian qua là một minh chứng rõ ràng cho vấn đề này.
Năm 2018, Coteccons đã không duy trì được tốc độ tăng trưởng doanh thu cao như trước khi lợi nhuận sụt giảm khá mạnh. Đặc biệt, trong sáu tháng đầu năm 2019, cả doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp này đều giảm mạnh. Lợi nhuận biên cũng từ mức hơn 7% những năm trước đó giảm xuống chỉ còn 4,3%.
Đặc biệt, dòng tiền từ hoạt động kinh doanh của Coteccons trong sáu tháng cũng âm 145 tỉ đồng. So với năm 2018, dòng tiền hoạt động kinh doanh (âm 1.452 tỉ đồng) đã thiếu hụt ít hơn, nhưng cũng là một dấu hiệu cho thấy dòng tiền thu được từ việc kinh doanh của Coteccons đang bị hao hụt dần.
Bất động sản, sau một khoảng thời gian bùng nổ, cũng đã kéo theo ngành xây dựng khởi sắc. Thời kỳ “đỉnh cao” là giai đoạn 2013-2017, tăng trưởng doanh thu trung bình năm năm của CTD lên tới 45%/năm, lợi nhuận lên tới 55,63%/năm. Doanh nghiệp xây dựng khác là Hòa Bình cũng đạt được mức tăng trưởng rất cao trong giai đoạn này. Tuy nhiên, đến năm 2018 thì tăng trưởng doanh thu chỉ còn ở mức khá thấp, lợi nhuận sụt giảm. Kết quả trong sáu tháng đầu năm 2019, tình hình còn tệ hại hơn.
Có một số ý kiến cho rằng sự suy giảm của Coteccons ngoài yếu tố thị trường còn có những yếu tố bất lợi từ các vấn đề nội tại của mình. Doanh thu Coteccons không còn được duy trì ở mức cao là do một phần doanh thu và lợi nhuận đã được chuyển sang công ty liên kết là Ricons.
Thực vậy, Ricons dù là một công ty mới thành lập và có vốn điều lệ chỉ 300 tỉ đồng nhưng lại liên tiếp trúng thấu những dự án lớn với giá trị lên đến hàng chục nghìn tỉ đồng. Không chỉ có vậy, Coteccons còn “ưu ái” mua hàng từ Ricons lên đến hàng nghìn tỉ đồng. Hiện các cổ đông nước ngoài đang nắm giữ 49% cổ phần tại Coteccons và không đồng ý sáp nhập Ricons vào Coteccons trong kỳ Đại hôi cổ đông vừa.
Ngoài ra, ông Trần Quang Quân, Chủ tịch HĐQT của Ricons, là cổ đông sáng lập của Coteccons và ông Nguyễn Bá Dương, Chủ tịch HĐQT của Coteccons, hiện đang là Phó chủ tịch HĐQT của Ricons. Tuy nhiên, thực tế kết quả kinh doanh trong sáu tháng đầu năm 2019 của Ricons cũng khá tệ hại khi lợi nhuận sụt giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước.
Những số liệu kết quả kinh doanh cho thấy các doanh nghiệp xây dựng đang gặp không ít khó khắn với các khoản phải thu khá lớn. Đây chính là những cảnh báo đối với thị trường bất động sản và triển vọng các doanh nghiệp trong ngành xây dựng trong thời gian tới.
